TIẾNG VIỆT : KHÔNG KHÓ
LANG BANG VỀ CƠM
Vo gạo thổi cơm. Thời trước nấu cơm bằng bếp đun củi, nên gọi là thổi cơm, vì phải thổi cho lửa bốc cháy. Hồi đó, thổi cơm là một nghệ thuật, sao cho chín tới, không khô, có tí cháy. Nhất là lo cơm cho mấy chục người ăn !
Ngày nay với nồi điện, đo lượng nước thích hợp, đổ vào nồi, bấm điện. Đây là một sáng chế của công ty Toshiba từ năm 1955 quá ích lợi cho dân Á đông.
CƠM, GẠO
Hạt gạo dẽo là nếp, nấu lên ta có xôi. Dân ta ăn cơm, dân Lào ăn xôi. Có phải vì vậy, tính trung bình, dân ta nhỏ bé hơn ?
Gạo có nhiều loại, có tên riêng như hẻo rằng, nàng hương, nàng thơm, tám thơm, Jasmine Thái, Kyoto Nhật…Xay lúa để bóc lớp vỏ ngoài của hạt lúa, vỏ này gọi là trấu, rồi giả gạo lấy đi lớp bao ngoài của hạt gạo. Phần lấy đi này, gạo mất khoảng 45% trọng lượng. Đó là cám và còn một phần nữa gọi là nhân, mới thật là bổ dưỡng. Con người không dùng, lại để nuôi heo !
CƠM TRÊN QUÊ HƯƠNG
Hạt gạo chỉ còn là bột tinh chế. Ăn nhiều bột chỉ có hại điều đó nhiều người biết tới. Nhiều người ăn cơm trắng ít đi, ăn cơm gạo lứt hay…bỏ thêm cám vào.
Ăn cơm với thức ăn. Thức ăn có nhiều cách nấu, do đó có nhiều món cơm khác nhau. Trong đời, chúng ta đã từng nếm qua mấy món này :
Cơm Âm phủ, Huế : Khung cảnh của quán ăn cho tên này hơn là món ăn. Món ăn chính là cơm trắng, tôm, thịt nướng, trứng tráng, nem chua, rau…
Cơm bì. Cơm ăn với bì, mỡ hành.
Cơm cháy Ninh Bình : Cơm cháy phơi từ hai, ba nắng đem chiên dòn. Ăn cùng thịt bò, tim, cật heo xào với hành và các loại rau. Ăn đến đâu chan lên trên cơm cháy đến đó.
Cơm chiên. Tủy theo cách chiên và những món thêm vào có nhiều tên gọi khác nhau. Ở nhà, đó là cơm nguội xào với một quả trứng.
Cơm dừa Bến Tre : Trái dừa xiêm cắt phần đầu, cho vào cơm nấu với nước dừa và nhiều thứ khác.
Cơm gà Tam Kỳ, Quảng Nam, Đà Nẵng.
Cơm ghẹ Phú Quốc : Cơm trộn, ăn với thịt con ghẹ.
Cơm hến, Huế : Cơm nguội đánh tơi, ăn với hến luộc, hoa chuối. Cay, mặn, chua.
Cơm lam Tây Bắc của người Thái, Tày, Nùng, Mường, Dao…Nếp với một số nguyên liệu khác bỏ trong ống tre, nướng trên lửa.
Cơm nắm muối vừng Hà Nội.
Cơm ngó sen : Cơm trộn với thịt, có hạt sen, bọc trong lá sen.
Cơm nị người Chăm, An giang : Ăn kèm với kà puá, chế biến từ thịt bò, nấu cơm có sữa, nho khô, lạc rang.
Cơm niêu Đà Nẵng : Nấu trong niêu, ăn với cá kho tiêu, kho tộ, canh rau.
Cơm tam bảo : Cơm đĩa với ba món ăn : trứng tráng, thịt bò, thịt heo kho, rau cài, cà rốt, xà lách…tùy tiêm ăn thay đổi.
Cơm tay cầm : Cơm gà nấu trong nồi đặc biệt (có tay cầm)
Cơm tấm : Ăn kèm với sườn bì, chả, trứng, mỡ hành, nuớc mắm.
Cơm thố ở Huế : Cơm được nấu hay trình bày trong chén đặc biệt bằng gạch nung hay bằng sành.
CHỮ DÙNG VỚI CƠM
Xơi cơm, đơm cơm, xới cơm, và cơm (lùa cơm vào miệng), nuốt miếng cơm, cơm sống, cơm chín, cơm hẩm, cơm hấp, cơm khê, cơm khét, cơm cháy, cơm nhão, cơm nát, cơm nguội, cơm thiu, cơm hấp, cơm vắt, cơm bới…
Nghĩa bóng : Cá cơm, trống cơm, xoài cơm
Cơm đen không còn là cơm mà là thuốc phiện.
Thành ngữ, tục ngữ dùng với chữ cơm rất nhiều, kể ra không hết.
Xin trở lại một lần khác.(TN)