• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Tran Quang Hai

Music news from a Vietnamese traditional musician

  • Trang chủ
  • Giới thiệu
  • Liên hệ
  • Phiên bản 1.0
Bạn đang đọc ở chuyên mục: » ARTICLES » Thanh Hiệp : Tầm vóc của cải lương tỉnh

Thanh Hiệp : Tầm vóc của cải lương tỉnh

19.09.2018 by Hai Tran Quang

17/09/2018 06:19

Các đoàn cải lương tỉnh đã thuyết phục khán giả, trong khi những đoàn đến từ các thành phố lớn, có mức đầu tư lớn lại yếu cơ hơn

Liên hoan Cải lương toàn quốc 2018 đang diễn ra ở tỉnh Long An đã gần kết thúc, điều bất ngờ đối với giới chuyên môn và khán giả theo dõi những ngày qua là các đoàn cải lương tỉnh chứng tỏ họ chiếm ưu thế về mặt chất lượng, cho thấy sức bật đáng nể của các đơn vị cải lương tỉnh lẻ trong điều kiện còn nhiều khó khăn.

Giữ hồn cốt truyền thống

Nhiệt tình theo suốt gần như không bỏ xem suất diễn nào, bác Võ Thị Nữ (80 tuổi; ở phường 4, TP Tân An, tỉnh Long An) nhận xét: “Tôi thích các đoàn tỉnh, từ Hương Tràm – Cà Mau cho tới Cao Văn Lầu – Bạc Liêu, Đồng Nai, Đồng Tháp. Đào kép hát hay quá, đúng chất cải lương hồi đó tôi mê”.

Tầm vóc của cải lương tỉnh - Ảnh 1.

Cảnh trong vở “Anh hùng di hận” của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Đồng Nai

Hỏi ra mới biết chồng của bà là họa sĩ Lê Văn Điều từng vẽ phong cảnh sân khấu cho Đoàn Cải lương Kim Chưởng nên bà rành cải lương, phân tích, nhận xét chính xác từng cách ca diễn của nghệ sĩ đoàn tỉnh. “Tôi còn thích các đoàn tỉnh đến từ phía Bắc như Thái Bình, Nam Định,… họ cũng hát cải lương hay quá chừng” – bà Nữ tấm tắc khen.

Không riêng khán giả, các nhà chuyên môn cũng nhận xét rằng chính vì không bị áp lực thương mại hóa nên các đoàn tỉnh đã giữ được hồn cốt cần bảo tồn của nghệ thuật cải lương. Chính sự đa dạng trong việc tìm kiếm đề tài để chuyển tải được chất dung dị, mộc mạc trong ca diễn, nhằm giữ cho được những bài bản cải lương xưa, đã giúp các đoàn cải lương tỉnh không thua kém những đoàn của các thành phố lớn, thậm chí còn vượt mặt bởi cách dàn dựng thuyết phục. Những vở diễn: “Anh hùng di hận” (còn có tên “Hồ Quý Ly” – Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Đồng Nai), “Nỗi niềm sau cuộc chiến” (Chi hội Nghệ sĩ sân khấu Cà Mau), “Bến đợi” (Hương Tràm – Cà Mau), “Cuộc đời của mẹ” (Đoàn Nghệ thuật cải lương Long An), “Kiếp tằm” (Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh), “Bão dậy trời Long Hưng” (Đoàn Nghệ thuật tổng hợp Tiền Giang), “Người đồng bằng” (Đoàn Văn công Đồng Tháp), “Trống trận Ba Đình” (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa), “Bến nước Ngũ Bồ” (Đoàn Nghệ thuật cải lương Nam Định), “Tiếng vọng Hang Hòn” (Đoàn Cải lương Nhân dân Kiên Giang)… đã thật sự gieo vào lòng khán giả nhiều cảm xúc.

Để giữ được cốt cách của cải lương xưa, hồn vở diễn chính là âm nhạc cải lương được chăm chút, nâng niu. Hầu hết các đoàn kể trên đều duy trì đủ từ 6 đến 8 nhạc cụ dân tộc, hạn chế sử dụng nhạc cụ điện tử. Cách dàn dựng không lạm dụng tính thể nghiệm làm xáo trộn trình thức của nghệ thuật ca diễn vốn đòi hỏi sự mộc mạc, chân phương của bộ môn này. Tuy nhiên, vẫn như cải lương xưa thời hưng thịnh, mỗi đoàn có một phong cách, làm nên tầm vóc riêng.

Soạn giả Đăng Minh, cha đẻ của tác phẩm “Vụ án Mã Ngưu”, phấn khởi: “Điều tôi mừng nhất năm nay là trong các đoàn cải lương tỉnh đã thấy xuất hiện thế hệ diễn viên trẻ đủ bản lĩnh, đảm đương tốt những vai diễn chính”.

Nhà nghiên cứu sân khấu Nguyễn Văn Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Sân khấu – Điện ảnh, ngạc nhiên khi một số đoàn cải lương phía Bắc tham gia liên hoan đã khẳng định được phong cách cải lương Bắc. Tuy các vở diễn chưa đặc sắc nhưng cho thấy chất “địa phương hóa” khi đưa nghệ thuật chèo vào cải lương, cụ thể là các đoàn Thái Bình, Quảng Ninh, Nam Định. Trong tiến trình 100 năm qua, cải lương chưa từng bị ảnh hưởng bởi các loại hình khác, chỉ có dung nạp để làm giàu thêm cho cải lương. Chứng tỏ họ có nghiên cứu để vận dụng những tinh hoa của nghệ thuật truyền thống khác làm giàu cho cải lương mà vẫn giữ được hồn cốt.

Diễn lần cuối với liên hoan?

Hiện nay, các đoàn tỉnh đang đứng trước thử thách rất lớn khi chuyển đổi từ hình thức bao cấp mọi mặt tiến dần đến tự chủ, mà theo các nhà chuyên môn, đó là bước chuẩn bị lấy đà, để vài năm nữa chuyển hẳn sang cơ chế mới. Trong khi ở phía Bắc chỉ mới nghe triển khai nhưng các đoàn cải lương phía Nam đã khẩn trương hơn. Nhà nghiên cứu sân khấu Nguyễn Văn Thành nhận định: “Một số đoàn đã tiến hành tự chủ, cụ thể là đoàn Bến Tre và Tây Ninh, đoàn Long An trong tháng 10 này sẽ sáp nhập với đoàn xiếc và trung tâm văn hóa của tỉnh trở thành Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật Long An. Theo tôi, đó là bước chuyển đổi tất yếu, vì nhiều năm qua, ngân sách nhà nước đã cáng đáng quá nhiều cho các đơn vị nghệ thuật công lập, có điều là phải sắp xếp thế nào để ổn thỏa, có chế độ chính sách cho những nghệ sĩ có nhiều công lao đóng góp, hoặc vì sự sáp nhập này mà phải chuyển nghề”. Ông cho biết nhiều nghệ sĩ đã nói với ông đây là lần liên hoan cuối cùng hoặc các năm tới hình thức tổ chức sẽ khác. Họ đến với liên hoan năm nay bằng tâm thế diễn lần cuối. Chính vì thế, họ đã sống hết lòng với nhân vật của mình.

Mang nhiều tâm tư, soạn giả Đăng Minh cho rằng việc sáp nhập đang gây hoang mang cho nghệ sĩ là khi vào trung tâm văn hóa, hoạt động đủ các loại hình nên yếu tố làm vở diễn để bán vé, để giữ đúng chất cải lương sẽ khó. Bởi khi đó, kinh phí bị xẻ nhỏ, các đoàn cải lương phía Nam sẽ chọn cách dàn dựng trích đoạn cho tiện, cho rẻ, chứ đầu tư cho vở diễn sẽ khó khăn. Theo NSND Lê Tiến Thọ – Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, trước khi bước vào liên hoan cải lương, ông rất lo vì trước thông tin nhà nước sẽ sắp xếp lại các đơn vị nghệ thuật công lập. Ông cho rằng chính sự trỗi dậy của các đơn vị công lập ở các tỉnh qua liên hoan năm nay cho thấy họ cần sự đánh giá công tâm về mặt đầu tư, định hướng để dù có sáp nhập hoặc hoạt động theo mô hình tổ chức khác, cải lương vẫn cần giữ đúng chất như các tác phẩm mà họ mang đến liên hoan năm nay.

Quan trọng nhất giữ được cốt cách

NSND Giang Mạnh Hà cho rằng những phong cách, bài bản xưa, chất liệu chuẩn mực của nghệ thuật cải lương sau 100 năm phát triển rất cần được bảo tồn, phát huy. Điều quan trọng nhất là cải lương phải giữ được cốt cách. Các đoàn tỉnh đúng là không bị đặt nặng yếu tố thương mại nên luôn hướng đến công chúng bằng những kịch bản văn học được chăm chút, trau chuốt. “Có kịch bản hay thì đạo diễn mới phát huy sáng tạo, cảm xúc cộng hưởng để vở diễn thăng hoa” – NSND Giang Mạnh Hà, đạo diễn tác phẩm “Anh hùng di hận”, nói.

Bài và ảnh: Thanh Hiệp
https://nld.com.vn/van-nghe/tam-voc-cua-cai-luong-tinh-20180916215538142.htm

Chuyên mục: ARTICLES, Cải lương, Tiếng Việt Từ khoá liên quan: Thanh Hiệp : Tầm vóc của cải lương tỉnh

Primary Sidebar

Chuyên mục

  • Ẩm thực / Gastronomy Vietnam
  • ARTICLES
    • EN FRANCAIS
    • IN ENGLISH
    • Tiếng Việt
  • BACH YEN
  • CA TRÙ
    • Bạch Vân
    • Kiêu Anh
    • Phạm Thị Huệ
    • Quách Thị Hô`
    • Thanh Hoài
    • Thúy Hoà
    • Vân Mai
  • Các nhà thơ Việt Nam
  • Cải lương Giỗ Tổ
  • Cồng Chiêng Tây Nguyên
  • Đàn bâù
    • BÀI VIẾT
    • Nhạc sĩ
    • VIDEO
  • Dân tộc nhạc học / ETHNOMUSICOLOGY
    • Gilbert ROUGET (1916-2017)
  • Dân tộc thiểu số
  • ĐÀN TRANH
  • Đặng Hoành Loan
  • Điều cần biết
  • Gia đình Trân Văn Khê
  • Hát đông song thanh TQH
  • Hô`i ký
  • HUY CHƯƠNG / MÉDAILLES
  • JIMMY SHOW
  • Kỷ niệm SAIGON trước 1975
  • LAM PHUONG
  • LÊ VĂN KHOA
  • Lịch sử tân nhạc Việt Nam
  • Lơi hay ý đẹp
  • MÚA RỐI NƯỚC
  • Nghệ Sĩ Cải lương
  • Nghệ sĩ trình diễn /MUSICIANS
    • Hải Phượng
    • Hô Thuy Trang
    • Hoàng Co Thuy
    • NGDN Phương Bảo
    • Nguyễn Thanh Thủy
    • Phương Oanh
    • Vo Van Anh
  • NGHỆ SĨ TỪ TRẦN / CONDOLENCES
  • Ngôn ngữ Tiếng Việt
  • NGUYEN VINH BAO
    • Bài viết
    • Video
  • Nguyệt san Cỏ Thơm
  • Nguyệt san Cỏ Thơm USA
  • NHAC CU VIÊT NAM
    • ARTICLES / Bài viết
    • PHOTOS
    • VIDEO
  • Nhạc sắc tộc
  • Nhạc sĩ / Soạn nhạc gia Việt Nam
  • Nhạc Việt
    • Âm nhạc cổ truyền
    • Lịch sử tân nhạc
    • Nhạc mới
      • 70 năm tình ca việt nam (1930-2000)
  • Những bài viết cho sách TQH tương lai 2018
  • PEOPLES IN VIETNAM / Dân tộc VIETNAM
  • PETRUS KY
  • PHỎNG VẤN NGHỆ SĨ
  • PHOTOS
    • Photos avec des musiciens vietnamiens
    • Photos des ethnomusicologues
    • TRAN QUANG HAI
      • Photos Festivals TQH
  • Photos anciennes du Vietnam/ Hình ảnh xua Việt Nam
  • PHOTOS TQH overtones
  • Sách xưa
  • Sáu Long Tây Ninh cổ nhạc
  • Sinh hoạt nghệ thuật trong nước
  • Sinh hoạt nghệ thuật Viet Nam ở hải ngoại
  • Sinh hoạt văn nghệ hải ngoại
  • THẦN ĐỒNG ÂM NHẠC
  • Thần Đồng nhạc cổ Việt Nam
  • THAO GIANG nhạc sĩ
  • Tiếng Tơ Đông
  • Tiếng Việt – Vietnamese language
  • Tiễu sữ ca sĩ
  • TRAN QUANG HAI
    • Articles
    • Photos
    • Ra mắt sách TQH 2019
    • Tiểu sử / Biography
    • VIDEO TRAN QUANG HAI
  • TRAN QUANG HAI's WEBSITES
  • TRAN VAN KHE
    • DAM TANG TRAN VAN KHE
    • Hô`i Ký GS Trâ`n Văn Khê
    • Những bài viết
    • PHOTOS
    • VIDEO
  • TRAN VAN TRACH
    • Bài viết
    • VIDEO
  • Vầng trăng cổ nhạc
  • Video
  • VIDEO CHANT DIPHONIQUE / THROAT SINGING
    • The Ode to Joy
  • VIDEO JEW'S HARP
    • KHAI NGUYÊN
  • VIDEO SPOONS
    • Trâ`n Quang Hải
  • VIET NAM
    • UNESCO ICH
      • BÀI CHÒI
      • CA TRÙ
      • CỒNG CHIÊNG TÂY NGUYÊN
      • DÂN CA VÍ GIẶM NGHỆ TĨNH
      • ĐỜN CA TÀI TỬ NAM BỘ
      • HÁT XOAN
      • HỘI GIÓNG
      • NHÃ NHẠC
      • QUAN HỌ
      • THỜ CÚNG HÙNG VƯƠNG
      • TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU VIỆT NAM
  • VIETNAM
    • Hát Văn / Chầu văn
    • MODERN MUSIC
    • TRADITIONAL MUSIC
      • Bài chòi
      • Ca Trù
      • Cải lương
      • Dân ca miền Trung
      • Đơ`n ca tài tử
      • Hát bội / Hát tuô`ng
      • Hát chèo
      • Hát Then
      • Hát Văn – Chầu Văn
      • Hát Xẩm
      • Hát Xoan
      • Quan Họ
      • Trống Quân
      • Vọng Cổ
  • VIETNAM UNKNOWN – COLOR MAN
  • WEBSITES NHỮNG HỘI chuyên về nhạc Việt
    • Âm Nhạc Việt Nam Trung Tâm Phát Triển
    • Học Viện âm nhạc Huế
    • Học viện âm nhạc quốc gia việt nam
    • Nhạc viện TP HCM
    • Viện Âm nhạc Hà Nội

Powered by Pham Consulting.

Content preparation by Prof. Tran Quang Hai

Phiên bản 1.0